19 kwietnia 2024 roku odbyła się w I Liceum podniosła uroczystość – zaproszeni goście i społeczność sienkiewiczowska uczcili pamięć absolwentów zamordowanych w Zbrodni Katyńskiej w 1940 roku. Przeprowadzona przez Marię Buk-Kalinowską i Agnieszkę Szarek skrupulatna kwerenda szkolnych dokumentów archiwalnych, konsultowanie dostępnych materiałów z IPN w Rzeszowie, analiza polskich, białoruskich i ukraińskich dostępnych list katyńskich, współpraca z Muzeum-Zamkiem w Łańcucie, Centrum Kultury w Zakliczynie i Miejską Biblioteką Publiczną w Tarnowie oraz dotarcie do literatury opisującej mord na polskich oficerach pozwoliły ustalić listę siedmiu Sienkiewiczaków, zamordowanych w stalinowskiej zbrodni, których nazwiska wyryto na granitowej tablicy wmurowanej na budynku I Liceum. Są to:
– por. Adolf Stachyra, absolwent 1920 r.
– mjr Józef Baran, absolwent 1926 r.
– por. Izydor Golenia, absolwent 1928 r.
– por. Zygmunt Kuźniar, absolwent 1928 r.
– por. Juliusz Joniec, absolwent 1930 r.
– por. Edward Szul, absolwent 1930 r.
– por. Jan Kamiński, absolwent 1934 r.
Uroczysta Msza św. celebrowana w kościele farnym przez ks. Tomasza Dzioba w intencji poległych oraz wygłoszona przez ks. proboszcza Grzegorza Garbacza homilia nawołująca do odważnego głoszenia prawdy rozpoczęły to podniosłe święto. Młodzież naszej szkoły pod kierunkiem prof. prof. Małgorzaty Szmuc i Małgorzaty Kopeć wystąpiła w poruszającym programie słowno-muzycznym, w którym wybrzmiały liryczne teksty i pieśni poświęcone polskim oficerom, ofiarom sowieckiej zbrodni oraz przedstawione zostały biogramy zamordowanych w niej absolwentów szkoły. Niezwykle wymowną oprawę przestrzeni, w której odbywała się akademia, przygotowały prof. prof. Magdalena Antosz i Urszula Mach.
Poruszające przytoczenia z dziennika prowadzonego przez jednego z Sienkiewiczaków zamordowanych w Katyniu – Jana Zdzisława Kamińskiego. Tęsknota za ojczyzną i rodziną, straszna – często naznaczona głodem i chłodem obozowa codzienność, ciągła niepewność przyszłości mieszająca się z nadzieją, wspólne rozrywki (gra w szachy własnoręcznie wykonane czy karty), przygotowania do jasełek, potajemne praktyki religijne, chór rewelersów, głośne czytanie „Pana Tadeusza”, „Znachora”, „Wiernej rzeki” – i wzruszenie tym wywołane, wykłady głoszone przez oficerów – specjalistów różnych dziedzin, radość ze spotkania łańcuckich krajan w obozie i chwila z nimi rozmowy – oto treści, które można znaleźć w tym niezwykłym świadectwie. Tak oto do nas po osiemdziesięciu ponad latach „nieme groby przemawiają”…
W ogrodzie szkoły zasadzono „Dąb pamięci”, poświęcony porucznikowi Adolfowi Stachyrze, pierwszemu z listy katyńskich absolwentów. Każdy dąb upamiętnia konkretną ofiarę Zbrodni Katyńskiej – jedno drzewo, jedno nazwisko. Takie jest założenie ogólnopolskiego programu „Katyń… ocalić od zapomnienia”, do którego I Liceum przystąpiło w bieżącym roku. Dyrekcja i profesorowie, uczniowie, zaproszeni goście, drużyna debaty oxfordzkiej z wielkim wzruszeniem uczestniczyli w budowaniu tego swoistego rodzaju „żywego pomnika”, by dla kolejnych pokoleń Sienkiewiczaków był on znakiem pamięci o naszej bolesnej historii i wołaniem o pamięć o ofiarach Katynia.
Zapachniało wiosną na nieludzkiej ziemi
kiedy im piasek w usta
zmęczone
szeptaniem ostatniej modlitwy
pod ostatnim niebem …
nie czekaj
nie wrócę
piach w oczy zastygłe nadzieją
że nie zginie pamięć
póki my…
Piotr Syposz
Obchodom Dnia Katyńskiego towarzyszył pokaz statyczny i ćwiczenia ogólnowojskowe przeprowadzone przez żołnierzy z 3 Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej z Rzeszowa oraz zwiedzanie na szkolnym korytarzu wystawy IPN zatytułowanej „Zbrodnia Katyńska 1940”.
Przybyli na uroczystość goście: poseł na Sejm RP Kazimierz Gołojuch, starosta łańcucki Adam Krzysztoń wraz z wicestarostą Barbarą Pilawą-Kraus, dyrektor IPN w Rzeszowie Dariusz Iwaneczko oraz pracownik IPN Maria Rejman, pracownik Muzeum-Zamku w Łańcucie Edyta Kucaba-Łyszczek, przewodnicząca rady rodziców Anna Tomaszek-Furgał, dyrektorzy szkół powiatu łańcuckiego Marek Miezin i Jacek Król, nauczyciel ZS nr 2 Aneta Gawaluch, dyrektor poradni psych.-pedag. Elżbieta Dolata.
Podczas akademii głos zabrali Maria Buk-Kalinowska, dyrektor I Liceum, Dariusz Iwaneczko, dyrektor IPN w Rzeszowie, Adam Krzysztoń, starosta łańcucki, Kazimierz Gołojuch, poseł na Sejm RP. Wszyscy oni podkreślali bezmiar zła wyrządzonego przez NKWD na rozkaz Stalina, wskazywali na głęboki walor patriotyczny i wychowawczy uroczystości katyńskiej oraz złożyli biało-czerwone wiązanki kwiatów pod tablicą katyńską.
Wyrazy wdzięczności kierujemy w stronę tych, którzy zaangażowali się w przygotowanie i przeprowadzenie uroczystości:
lista zamordowanych w Zbrodni Katyńskiej absolwentów, kwerenda – Maria Buk-Kalinowska, Agnieszka Szarek, Małgorzata Szmuc, Urszula Mach, Władysława Kluz-Chłanda, Wioletta Blajer, Maria Rejman z IPN w Rzeszowie, Katarzyna Krużel z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Tarnowie
tablica pamiątkowa i jej treść – Maria Buk-Kalinowska, Małgorzata Szmuc, Janusz Kalinowski
poświęcenie tablicy – ks. Grzegorz Garbacz
fundatorzy tablicy pamiątkowej – społeczność I LO, w tym Rada Rodziców oraz Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Henryka Sienkiewicza w Łańcucie
dąb pamięci, obelisk i tabliczka – Małgorzata Szmuc, Marcin Tomaszek, Maria Buk-Kalinowska, Grzegorz Zakrzewski
Msza św. – ks. proboszcz Grzegorz Garbacz, ks. Tomasz Dziob, Dariusz Gwizdak, s. Ewa Boczar
poczet sztandarowy – Wojciech Rybak, Patryk Cichoń, Zofia Mazepa, Zuzanna Pałczyńska
akademia – Małgorzata Szmuc, Małgorzata Kopeć oraz młodzież:
narratorzy – Karol Bar, Leon Leja
recytatorzy – Julia Kurek, Oliwia Wierzbińska, Aleksandra Cyburt, Michalina Kępska, Bartłomiej Markowski
wokal: Alicja Zych „Kolęda katyńska”, Izabela Kochman „Cisza”, Julia Szewczyk „Katyński las”, Szymon Cynk „Ostatni list – Katyń 1940”
zespół muzyczny: Małgorzata Kopeć – pianino, akompaniament; Szymon Pelc – trąbka, hymn narodowy; Szymon Mazur – pianino, Preludium d-moll Chopina; Karolina Porada i Julia Szewczyk – gitara, akompaniament; Jakub Kuźniar – klarnet, akompaniament
prezentacje multimedialne „Pamiątki z Katynia” – Maciej Woś, Małgorzata Kopeć, Małgorzata Szmuc
scenografia – Magdalena Antosz, Marlena Kontek
opracowanie biogramów absolwentów zamordowanych w Katyniu – Maria Buk-Kalinowska, Małgorzata Szmuc, Agnieszka Szarek, Oliwia Wierzbińska, Maciej Woś
wystawa zdjęć absolwentów zamordowanych w Katyniu – Agnieszka Szarek, Urszula Mach, Maria Buk-Kalinowska, Małgorzata Szmuc
zdjęcia podczas uroczystości – Aleksander Kwiecień, Bartosz Tendaj
nagłośnienie – Karol Bar, Aleksander Kwiecień, Bartosz Tendaj
wystawa z IPN – Małgorzata Szmuc
informacja o programie „Katyń… ocalić od zapomnienia – Małgorzata Szmuc, Maria Buk-Kalinowska
przygotowanie spotkania okolicznościowego – Maria Buk-Kalinowska, Agnieszka Szarek, Małgorzata Naróg
stanowiska szkoleniowe zorganizowane przez WOT – punkt medyczny, topografia, łączność, tor strzelecki, pokaz statyczny – kpt. Iwona Adamiec
konferansjerzy uroczystości – Karol Bar, Maria Buk-Kalinowska